Senyoraj Nedir? Para Basmak Zararlı mıdır?

senyoraj nedir
senyoraj nedir

Devletler zaman zaman, gerek dış ticaret açıklarını ve borçlarını kapatmak, gerekse ülke içinde yaşanan ekonomik krizler sebebiyle açıktan para basmak zorunda kalırlar. Bu şekilde hem sıkıntıyı gidermiş hem de bir gelir elde etmiş olur. Peki, senyoraj nedir? Ne anlama gelmektedir ve açıktan para basılmasının devletlere zararı var mıdır? Varsa nelerdir?

Senyoraj Nedir?

En kısa tarifi ile senyoraj; bir diğer ismiyle Beylik Hakkı (Seigniorage), para basma yetkisi anlamına gelir. İsmini Ortaçağ dönemindeki Derebeylerin (Senyörlerin) para basma yetkisinden almıştır. Paranın basım maliyeti ile kendi değeri arasında kalan farkı Senyörlere kaldığı için bu isim verilmiştir. Arada kalan bu farka da, Senyoraj Geliri denilir.

Senyoraj gelirini şöyle açıklayabiliriz; devlet 10 liralık bir para bastığında, o paranın maliyeti 50 kuruş ise arada kalan 9.5 liralık fark senyoraj geliridir ve devletin kasasına gider.

sanyoraj hakkında kısaca bilgi
sanyoraj hakkında kısaca bilgi

Geçmişe dönük baktığımızda, para basma yetkisi her kimde ise; kral ya da padişah, arada kalan bu fark ona ait sayılıyordu fakat günümüz modern ve global sisteminde yapılan yasal düzenlemeler ile bu para Merkez Bankası’na ait olmuştur.

Türkiye’de de, 1211 sayılı TC Merkez Bankası Kanununda yer verildiği gibi “Türkiye’de banknot ihraç imtiyazı tek elden bankaya aittir” maddesi ile bu gelir koruma altına alınmıştır.

Aynı zamanda,  devlet tarafından basılan kağıt paranın maliyeti çok düşük olduğu için maliyet ile yazılı değer arasındaki fark çok yüksektir. Bu aradaki farkın devlet kasasına girmesiyle birlikte, devlet vergiler dışında yüksek bir gelir kaynağı daha oluşturur.

Para Basmak Zararlı Mıdır?

Devletlerin açıktan para basması ve bu parayı kullanması ne kadar doğrudur? Çoğu ülkede yaşanan enflasyon nedenlerinin başında, karşılıksız para basılması gelir.

Sadece Amerikan doları dışında, tüm dünyadaki para birimlerinin bir karşılığı vardır, bu da o devletin kasasında buluna altındır.

Devletler sadece hazinedeki altın değerinde para basabilirler, kaldı ki ne kadar çok para basılırsa o ülkenin para birimi o derece değersizleşir.

Değersizleşen para, ardından her ürünün fiyat artışına ve sonrasında büyük bir enflasyon ve ekonomik çöküşe neden olur. Bu yüzden senyoraj, hiçbir ülkenin tercih etmediği bir modeldir.

RECEP UYSAL / JODD.NET

0
be_end_m
BEĞENDİM
0
alki_liyorum
ALKIŞLIYORUM
0
d_ncel_y_m
DÜŞÜNCELİYİM
0
_rend_m
İĞRENDİM
0
kizdim
KIZDIM
0
_z_ld_m
ÜZÜLDÜM
Senyoraj Nedir? Para Basmak Zararlı mıdır?
habere yapilan yorumlar

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Uygulamayı Yükle

Uygulamamızı yükleyerek içeriklerimize daha hızlı ve kolay erişim sağlayabilirsiniz.

Giriş Yap

Jodd Haber ayrıcalıklarından yararlanmak için hemen giriş yapın veya hesap oluşturun, üstelik tamamen ücretsiz!